مصطکی

.Pistacia lentiscus L

خانواده پسته : Anacardiaceae

English name: Lentisk pistache, mastic tree, mastich tree

درختچه ای همیشه سبز (بندرت درخت)، به ارتفاع 1 تا 3 متر. برگها به طول ۵-۱۰ سانتیمتر، دائمی، اغلب شانه ای زوج، با محور بالدار؛ برگچه ها ۲-۳ بندرت تا ۴) جفتی، به طول  1/5 تا 3 به عرض 0/5 تا 1/5 سانتیمتر، چرمی، تخم مرغی تا مستطیلی - آن را مصرف کرد. همچنین می توان آن را برای درمان سر نیزه ای یا بیضوی، نوک کند، نوک کوتاه دار، بی¬کرک گل آذین حاوی گلهای نر انبوه سنبله - خوشه ای، به طول ۱-۳ سانتیمتر؛ گل آذین حاوی گلهای ماده محوری دسته ای متشکل از ۱-۴ سنبله ساده یا کمی منشعب و خوشه مانند، به طول ۱-۳ سانتیمتر ، گلهای نر با دمگل کوتاه، با ۴-۵ پرچم و پرچم عقیم مخروطی. گلهای ماده تقریبا بدون دمگل؛ گلپوش به طول ۱ / ۵ میلیمتر، هم اندازه مادگی؛ خامه کوتاهتر از تخمدان و کلاله. میوه به عرض حدود ۳-۴ میلیمتر، تخم مرغی - کروی، تا حدودی فشرده، با خامه ۳ شاخه تاج دار، در حالت رسیده قرمز یا سیاه شونده، مشبک

پراکندگی جهانی:  نواحی مدیترانه ای

پراکندگی جغرافیایی در ایران: در ایران نمی روید و کاشته نیز نشده.

مصارف و کاربردها:

محرک، مدر و قابض است، رزین مصطکی توسط دندانپزشکان برای پر کردن دندانهای پوسیده بکار گرفته می شود. صمغ مصطکی بصورت خمیر برای نزله های سینه و عفونتهای ششی بکار می رود. میوه های آن بصورت امولسیون در شربتهای سرماخوردگی و بصورت جوشانده و غرغره برای زخمهای گلو و خونریزی از لثه استفاده می شود. دندان درد را تسکین، لثه را محکم و خونریزی را متوقف می کند. میوه آن خوراکی است.

رزین مصطکی امروزه کمتر بکار می رود، اگرچه می توان آن را به عنوان خلط آور برای درمان بیماریهای برونشیت و سرفه ها بکار برد و برای درمان اسهال نیز آن را مصرف کرد. همچنین میتوان آن را برای درمان تاول ها و کورک ها، زخمهای روباز و بیماریهای مشابه پوستی بکار برد. رزین آن را مخلوط با دیگر ترکیبات برای پر کردن موقتی دندانهای پوسیده بکار می برند.

گردآورنده:دکتر مجید قربانی نهوجی

منابع:

زرگری، علی. گیاهان دارویی. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376: 192

مظفریان، ولی الله. شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران. انتشارات فرهنگ معاصر، 1391

میرحیدر، حسین. معارف گیاهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1372-1373